In onze alledaagse gesprekken vloeien de woorden meestal moeiteloos uit onze mond. Ze drukken in samenhang uit wat we willen overbrengen, min of meer, maar toch behoorlijk precies. Over een gevoelig of moeilijk onderwerp vertragen we, zoeken we echt woorden, moeten we ze eerst proeven of ze ons juist verwoorden. In enthousiasme of bij een sterke emotie raken de woorden in een stroomversnelling, zonder haperingen of kleine tussenwoordjes. Een vloeiend betoog dat staat als een huis. Woorden vinden, wat een wonderlijk en bijzonder fenomeen! Hoe we dat doen, is heel bijzonder, want we weten helemaal niet hoe we dat doen.
En wat gaan we daar dan in het alledaagse vervolgens achteloos mee om als we luisteren! We slaan weinig acht op de precieze woorden en springen meteen naar de betekenis van de zin zonder stil te staan bij wat de precieze woordkeuze is. We vervangen in ons hoofd zonder dat door te hebben, woorden door onze eigen woorden. Onbewust menen we te begrijpen wat de ander bedoelt. We denken het verhaal te herkennen in onze eigen ervaringen en gaan daarmee aan de haal.
“Kies je woorden zorgvuldig” luidt het advies als we een ingewikkeld, spannend gesprek hebben. Het advies zou echter moeten zijn: Beluister de woorden zorgvuldig! Blijf bij de letterlijke woorden. Ontvang met respect wat je gesprekspartner zegt door er niets aan te veranderen. Denk het niet meteen te begrijpen en stel vragen met gebruik van de letterlijke woorden. Hoor je iets wat je opvalt, geef dat terug in dezelfde bewoordingen.
Gemakkelijker gezegd dan gedaan, misschien. Oefening baart kunst. Het levert mooie gesprekken op.